Tlawhtu

Thursday, September 14, 2017

RINTLAK PATHIAN

Mihring chuan khawvela kan chen chhungin duh dan te kan nei a, kan awm dan turah ruahmanna chi hrang hrang kan nei nasa viau thin. Amaherawhchu, hetianga mihring remruatna te leh ruahmanna te hian awmzia a lo nei lo khawp mai a ni tih a takin ka hmu chho a. Pathianin a thikthu chhiatzia a rawn lantir meuh chuan hai der theih rual a ni lo.

Tunhmain Kohhranah rawngbawltu te ka lo ni ve thin a, hun engemaw atangin rawngbawlna te chawlhsan a ngai a, mawhphurhnain min delh loh na na na chuan inthlahdah a lo awl khawp mai a. Kum tam fe chu Pathian lam hawi tha duh loin, Pathian ngaihsak mang loin hun ka hmang chho a.


Ka buai tan:
2016 kan hmang chho tan chauh a, kan innghahna ber mai, ka pa chu a vawihnihna atan cancer vanga enkawl a ngaih thu kan hria a. Hemi karah hian kei pawh ka inringhlel tan ve bawk a, mahse ka pa ber enkawl chhoh laia lo buai ve chu chhungte an khawngaihthlak tiin ka zep ta rih a.

Tu hriatpui lem lohin a rukin ka buai ve zak zak a, chaw ka hak nasa tial tial a, ka awm zawn velah hian a na veng veng reng a, a reh duh hauh lo lehnghal a, na chhawkna ka ei leh mai thin a. Tun hma atang tawhin ulcer nei thin ka ni a, ka awm dan pawh a hma ang deuh bawk a nih avangin ulcer ni turah ka ngai phawt a. Nidangah chuan ulcer damdawi strip khat ka ei zawh chuan a dam mai zel a, mahse inzawm veka strip li ka ei zawh hnuah pawh hma a sawn ta si lo a, ulcer ni loin cancer ngei a nih ka ring nghet nghal a.

Thil lem a harsa tial tial a, na chhawkna mum khat pawh thial sawm phawt loh chuan ka dawlh thei ta lo a. Thil ka ei that theih tak mang loh avangin ka rihna pawh a tlahniam chak khawp mai a, thla 4 chhungin kg 10 velin ka rihna chu a tlahniam hman a. Ka pa chemo khai vel nen ka la zep ta zel a, ka awm erawh a nuam tawh lo hle a.

August thla a rawn inher chhuak a, Mizoram Journalists’ Association (MJA) free medical check-up neih tur a ni a. Hun remchang a rawn inher chhuak si a, August ni 26, 2016 chu ka inentir hun tura kan hruaitute’n an lo ruat a ni a, ka nih tur ang ang nih tawh mai a tha tih rilru pu chungin Aizawl Civil Hospital ka pan ve ta a.

Tum dangah chuan a thlawn veka inentir kan nih avangin a theih ang ang chu kan ti kim viau thin a, mahse ka inrinhlelhna chu a dik ngeia ka hriat avangin endoscopy bak a ngaih loh thu ka sawi a. A tihna hmun tur ka pan a, kan thiante pahnih dang nen kan awm ran mai a, kei chu a hmasa berah min rawn ko a. An han en a, ka chaw kawng a cancer a ni tih chu a chiang khawp mai. Biopsy an la a, kar khat hnuah a result a hriat theih tur thu min hrilh a.


Pathian hnathawh a lang:
Civil Hospital atanga Dawrpui Vengthar pana ka haw chu ka rilruin ka vui nasa khawp mai a. “Ka pa a cancer nawn leh a, kei ka lo ni ve leh zel a, engati bik em em nge? Eng thil sual nge kan tih bik?” tih te, “Ka nupui fanaute hi heti mai hi an la ni ve si a, kalsan thei pawh ka la ni lo asin. Lo thihsan ta ila, engtin nge an awm ang?” tih te ka ngaihtuah a, hmalam hun chu a thim mup a ni ringawt. Pathian pawh ka dem titih deuh nghe nghe a, midang bulah engmah ka la sawi chhuak ngam der si lo.

In ka thlen hnu chuan mut pindanah ka lut a, Pathian hnenah ka tawngtai ta ngawt mai a. Chutah chuan  a vawikhatna atan Pathian hnathawh a rawn lang nghal a, ka tawngtai zawh hnu chuan chawp leh chilhin ka ngaihtuahna fel lo zawng zawng - a thim zawnga ka thlirna te, a vuivai zawnga ka thlirna te chu Pathianin min rawn paihbosak daih mai a. Hemi atang hian tun thlengin rilru hahdam deuhin ka awm phah ta reng mai a ni.


Chemo leh inzai:
Mizoram State Cancer Institute, Zemabawk-ah September, 2016 atangin chemo ka khai tan a, cycle 3 ka khai zawh hunah zai tura tih ka ni a. Ka inzai hun atan November ni 22, 2016 ni se tiin doctor te chuan thu an titlu a.

Mihring remruatna leh ruahmannain awmzia a neih lohzia a rawn lang tan a. October ni 30, 2016 ah ka pa chu a chauh sawt em avangin damdawi inah kan dahlut a. Ziaawm lam a pan thei meuh lo a, inzai tura damdawi ina ka luh ni tur, November ni 21, 2016 chuan kan chhungkaw innghahna ber, ka pa chuan Pathian dinglama thu turin min kalsan ta mai a. Ka inzai hun tur pawh chu sawn a ngai ta a, chemo in ka taksaa hna a thawh that lai taka min zai an duh si avangin kar khatin an sawn hla ta hram a.

Ka pa thih cham, kar khatnaah inzai turin damdawi inah ka lut a, ka pa vui atanga kar khatnaah tak min zai a. Darkar 5 zet min zai a, min zaitute - Dr. Saia leh Dr. Zothansanga Ralte te chuan hlawhtling an inti hle a, min zai tha viau mai a. Aizawl Hospital ICU ah ni 5 leh zan 5 ka awm a, hemi hnu hian cabin lamah ka insawn chhuak a. Kar 3 chuang zet damdawi ina ka awm hnuah ka chhuak ve thei hram a, in lamah Krismas kan hmang hman vel chiah a ni.

January, 2017 atangin chemo ka khai leh tan a, hemi thla hian cycle khat (cycle khatah ni hnih zel ka khai) ka khai a, February thlaah cycle 2 ka khai a, February ni 27 leh ni 28 ah a hnuhnung ber ka khai a. Min enkawltu Dr. Jerry chuan thla 3 hnua in report turin min ti a, hetah hian chemo hnathawh te an en leh dawn a ni tih te a sawi a.


Result duhawm:
June ni 19, 2017 khan Mizoram State Cancer Institute ka va pan leh a, CT scan te tiin thisen kan test bawk a. Hengte nen Dr. Jerry ka hmu leh a, ka taksaah cancer hnuhma hmuh tur a awm tawh rih loh thu leh thla 6 hnuah chauh in report tawh turin min lo ti a, Pathianin min awmpui nasatzia a lang chhuak!

Pathian thatzia:
December ni 1, 2015 khan ka pa tonsil dinglam a cancer a ni tih kan hre tan a, khami atanga a inenkawlna zawng zawng te, 2016-a a chuap cancer hmuh a nih leh hnua a inenkawlna zawng zawng mai bakah ka chaw kawng cancer a ni tih kan hriat atanga ka inenkawlna senso zawng zawng kha chhutin kan chhungkaw neih atang chuan tih ngaihna reng reng a awm lo. Mahse, mualpho leh bahlah miah loin engkim kan ti ve zel mai a, Pathian vang liau liau hi a ni chiang khawp a.

A hring a hranin Pathian chu kan hmu hauh lo a, mahse mi leh sa, vantirhkoh a lo ngah khawp a, a tul leh nachang kan hriat loh zawng zawng chu mi hian an rawn ti chat chat zel mai a. Chumi piahlamah kan pawisa mamawh tur ang chu a tlachawpin a rawn awm zel mai a. Keiniin kan tih theih awm chhun chu Pathian hnena dil a ni mai a, tih tak zeta kan dil chuan Pathianin kan dilna a lo ngaithla chiang khawp mai a, kan rin ngam chuan a lo rintlak chiang khawp mai.


Pathian inpuanna:
Cancer chu natnaah chuan tihbaiawm berte zinga mi a ni a, a hming ringawt pawh hian min khawih na viau hlawm thin a. Cancer vei chu thil lawmawm lo berte zinga mi a tih theih hial ang. Mahse, cancer hmanga Pathian inpuanna nasa tak mai avang hian ka chunga thil thlengah hian vuina tur reng reng ka hre lo a. Malsawmna chhiar sen loha min vur reng avang leh min awmpui reng avangin lawmthu ka sawi seng lo zawk a ni.